@ Onze Natuur @

1. Wanneer is een diersoort 'bedreigd'?

De IUCN noemt een diersoort bedreigd als de populatie in tien jaar tijd met 70 procent is afgenomen. Ook als ze verwachten dat een populatie sterk afneemt door bijvoorbeeld ziektes, inkrimping van leefgebied of vervuiling krijgt een diersoort het predicaat 'bedreigd'.

Ook als een dier alleen nog voorkomt in een gebied kleiner dan 100 vierkante kilometer, ongeveer zo groot als de gemeente Den Haag, wordt het als bedreigd gezien. Als er wereldwijd nog maar 250 volwassen dieren van een soort over zijn en dat aantal dreigt af te nemen, is een diersoort ernstig bedreigd.

2. Maar is dat erg?

Henk Simons, van de Nederlandse afdeling van IUCN, zegt dat het niet veel uitmaakt als je vanuit het nut voor de mens redeneert. "Als je het bekijkt vanuit de soort, is het natuurlijk wel erg. Iedere soort heeft recht op een bestaan", zegt Simons.

En Simons benadrukt: "De balans raakt verstoord. Leefsystemen gaan achteruit en dat heeft invloed op ons voedsel. Dat zie je bijvoorbeeld gebeuren met de afname van het aantal insecten die heel belangrijk zijn voor de afbraak van organisch materiaal, maar ook bij de bestuiving van gewassen."

3. Welke diersoort gaat het hardst achteruit?

Van alle diersoorten, verdwijnt het koraaldier het snelst. De verwachting is dat 90 procent van het koraal deze eeuw verdwijnt door warm zeewater als gevolg van klimaatverandering.

Ook de populatie gieren gaat hard achteruit. In Azië zijn de aantallen flink gedaald, omdat hun nieren worden aangetast doordat ze vee aanvreten dat behandeld is met ontstekingsremmer diclofenac. En ook in Afrika sterven giersoorten uit, zegt Gert Polet. Hij is hoofd wildlife bij het Wereld Natuur Fonds.

"In West-Afrika worden gieren gevangen voor het maken van traditionele medicijnen. En in zuidelijk Afrika sterven ze door het eten van vergiftigde kadavers die zijn neergelegd om leeuwen en hyena's af te vangen."

4. Zijn er ook soorten waarmee het wel goed gaat?

Ja, maar dan wel met de soorten waarmee het eerst een stuk slechter ging. Van de berggorilla's en bultrugwalvissen zijn er bijvoorbeeld weer meer. "We zien dat de populatie bultruggen weer op het niveau is van voor de commerciële jacht. En ook met de ijsbeer gaat het weer wat beter."

Dan de reuzenpanda: door alle inspanningen van natuurbeschermingsorganisaties en de Chinese overheid stijgt dat aantal. Er zijn er nu zo'n 2000, dat zijn er 300 meer dan in 2003. De reuzenpanda staat nu te boek als 'kwetsbaar'.

Met ons, de diersoort 'mens', gaat het veruit het best. Het aantal groeit spectaculair en het leefgebied wordt steeds groter.

5. Wat kunnen we eraan doen?

Er zijn oplossingen: illegale houtkap voorkomen, stroperij en overbevissing tegengaan. Maar vooral: herstel en behoud van leefgebieden. In delen van de wereld waar deze onder druk staan door wat de mens doet, moeten natuurreservaten en parken worden ingesteld. Deze natuurgebieden moeten dan met elkaar verbonden worden om populaties gezond te houden, zegt Polet van het WNF.

Volgens hem hangt het voortbestaan van soorten vaak af van overheden en politici. "Wij zijn natuurlijk heel lokaal bezig om een bepaalde soort te redden en tegelijkertijd bezig met lange lobbytrajecten om overheden ervan te overtuigen om leefgebieden te beschermen."

Voor sommige diersoorten is het te laat. Zij kunnen alleen nog maar gered worden door menselijk handelen. Om die soorten te redden moeten dieren worden gevangen en bij elkaar worden gezet om ze te laten paren.